Op 2 juli 2024 was het zo ver. Met de Europese Verkiezingen net achter de rug, werd het kabinet-Schoof werd beëdigd, na een kabinetsformatie van 223 dagen. Dit kabinet werd gevormd door een coalitie van vier partijen:

• de Partij voor de Vrijheid (PVV)
• de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)
• Nieuw Sociaal Contract (NSC)
• BoerBurgerBeweging (BBB).

Het actuele kabinet staat onder leiding van premier Dick Schoof, een partijloze politicus en voormalig hoofd van de inlichtingendiensten. Het is voor het eerst dat een extreemrechtse partij, de PVV, deel uitmaakt van de Nederlandse regering.

Achtergrond van de Verkiezingen

De vervroegde Tweede Kamerverkiezingen vonden plaats op 22 november 2023. De PVV, onder leiding van Geert Wilders, behaalde een overtuigende overwinning en werd de grootste partij. Deze verkiezingsuitslag zorgde ervoor dat de PVV voortrekker werd om een nieuw kabinet te vormen.

Verkenning en Formatieproces

Na de verkiezingen werd PVV-senator Gom van Strien op 24 november 2023 aangesteld als verkenner om mogelijke coalitieopties te onderzoeken.

Maar nog geen twee dagen later kwamen er beschuldigingen van fraude tegen Van Strien naar buiten. Dit leidde tot zijn aftreden op 27 november, nog voordat hij goed en wel begonnen was.

Nieuwe informateur Kabinet

Ronald Plasterk, voormalig minister en lid van de Partij van de Arbeid (PvdA), werd vervolgens benoemd tot informateur. Hij voerde gesprekken met de PVV, VVD, NSC en BBB over de mogelijkheden voor een coalitie.

NSC uit de formatie gestapt

Tijdens deze gesprekken kwamen spanningen naar voren, met name over financiële kwesties en standpunten met betrekking tot de rechtsstaat. Deze spanningen leidden ertoe dat NSC zich op 6 februari 2024 terugtrok uit de formatiegesprekken.

Weer nieuwe informateur

Aaneensluitend werd Kim Putters (PvdA) aangesteld als nieuwe informateur om de beste structuur voor een nieuw kabinet te bepalen. Hij adviseerde de vorming van een extraparlementair kabinet bestaande uit PVV, VVD, NSC en BBB.

Onder leiding van informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol bereikten deze partijen op 15 mei 2024 een akkoord over de coalitie.

Op 28 mei werd Dick Schoof, een partijloze topambtenaar en voormalig hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), voorgedragen als kandidaat voor het premierschap. Op dat moment had Plasterk zich reeds teruggetrokken vanwege integriteitskwesties.

Samenstelling van het Extraparlementaire Kabinet Schoof

Het kabinet-Schoof bestaat uit 16 ministers en 13 staatssecretarissen. De top 8 benoemingen zijn:

• Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: Fleur Agema (PVV)
• Minister van Financiën: Eelco Heinen (VVD)
• Minister van Justitie en Veiligheid: David van Weel (VVD)
• Minister van Buitenlandse Zaken: Caspar Veldkamp (NSC)
• Minister van Defensie: Ruben Brekelmans (VVD)
• Minister van Landbouw, Visserij en Voedselzekerheid en Natuur: Femke Wiersma (BBB)
• Minister van Infrastructuur en Waterstaat: Barry Madlener (PVV)
• Minister van Asiel en Migratie: Marjolein Faber (PVV)

Lees op de Website van het Kabinet alles over de rest van de posten, wat hun taken zijn en de beleidsplannen.

Opvallend is dat de leiders van de coalitiepartijen zelf geen deel uitmaken van het kabinet, een extraparlementair Kabinet dus. De toetreding van de PVV tot de regering markeert een significante verschuiving in het Nederlandse politieke landschap.

Beëdiging en Regeringsverklaring

Op 2 juli 2024 werd het kabinet-Schoof officieel beëdigd door Koning Willem-Alexander op Paleis Huis ten Bosch. Tijdens de presentatie benadrukte premier Dick Schoof de noodzaak van samenwerking en het aanpakken van de uitdagingen waar Nederland voor staat.

“Hoop Lef Trots”

Het coalitieakkoord, getiteld “Hoop, Lef en Trots”, legt de nadruk op:

• strengere immigratiecontroles
• hervormingen in het sociale zekerheidsstelsel
• een kritische houding ten opzichte van Europese regelgeving.

Het kabinet streeft naar een evenwicht tussen nationale belangen en internationale verplichtingen, met bijzondere aandacht voor veiligheid, economie en duurzaamheid.

Uitdagingen Kabinet Schoof

Het kabinet Schoof staat voor diverse uitdagingen, waaronder het navigeren door politieke gevoeligheden binnen de coalitie, het implementeren van beleidsmaatregelen die zowel nationaal als internationaal op weerstand kunnen stuiten, en het behouden van publieke steun in een tijd van politieke polarisatie. De komende jaren zullen bepalend zijn voor de effectiviteit en duurzaamheid van deze unieke regeringscoalitie.